Chuyên gia chỉ ra 5 nguyên tắc - 7 sai lầm khi ba mẹ giúp con định hướng nghề nghiệp trong tương lai

Định hướng nghề nghiệp trong tương lai là việc quan trọng đối với học sinh Trung học vì điều này giúp các em có thể xác định được ngành nghề phù hợp với bản thân. Từ đó, các em sẽ có những kế hoạch tiến gần hơn với công việc mơ ước trong tương lai. Tuy nhiên, làm thế nào để giúp học sinh định hướng nghề nghiệp đúng đắn? Dưới đây là 5 nguyên tắc và 7 sai lầm ba mẹ thường vấp phải trong vấn đề này, hãy cùng VAS tìm hiểu nhé!

1. 7 sai lầm khi ba mẹ giúp con định hướng nghề nghiệp trong tương lai

Một thực tế hiện nay cho thấy, mặc dù ngành giáo dục đã phát triển vượt bậc và không ngừng cải cách trong những năm gần đây, nhưng tỷ lệ các em học sinh sau khi tốt nghiệp THPT vẫn không thực sự biết mình yêu thích công việc gì và ngành nghề nào là phù hợp với các em trong tương lai.

Chương trình hướng nghiệp cho học sinh tuy trường nào cũng có, nhưng vẫn còn tồn đọng nhiều vấn đề đến từ phía gia đình các em khi chưa thực sự quan tâm và hướng dẫn các em đúng cách. Dưới đây là 08 sai lầm mà hơn 50% phụ huynh thường gặp phải khi bàn về việc hướng nghiệp cho các con.

Ba mẹ cần tránh những sai lầm khi hướng nghiệp cho học sinh

1.1. Phụ huynh chưa xem trọng việc hướng nghiệp cho các em

Nhiều phụ huynh có quan niệm rằng chỉ nên bắt đầu trò chuyện với con về vấn đề hướng nghiệp khi các con lên lớp 12, vì ở những cấp lớp nhỏ hơn, trẻ chưa đủ nhận thức để biết mình sẽ học ngành gì hay yêu thích nghề nghiệp nào.

Trong khi thực tế, bộ GD&ĐT đã bắt đầu lồng ghép việc hướng nghiệp cho học sinh khi các em vừa lên lớp 10 bằng cách phân luồng các môn học theo 02 nhánh là Tự Nhiên và Xã Hội chứ không học dàn trải tất cả các môn như trước đây. Điều này thôi thúc phụ huynh và học sinh phải xác định được sở thích và khả năng của các em để chọn khối ngành phù hợp vì những môn học này sẽ giúp các em thực sự tập trung vào những nhóm ngành yêu thích và lựa chọn đúng ngành nghề để học tập và theo đuổi sau này.

Tuy nhiên, vẫn còn khá ít phụ huynh và học sinh nhận thức được tầm quan trọng của việc phân luồng này, nhiều em thiếu sự hướng dẫn từ ba mẹ và không xác định được bản thân yêu thích công việc gì. Từ sự thiếu chuẩn bị này sẽ dẫn đến hệ lụy là các em lúng túng khi bắt đầu chọn trường Đại học.

>> Xem thêm: Lợi ích của việc định hướng nghề nghiệp trong tương lai

Cần xem trọng việc định hướng giáo dục sớm cho học sinh

1.2. Áp đặt một cách truyền thống

Ngược lại với nhóm phụ huynh trên là kiểu phụ huynh rất quan tâm đến việc định hướng nghề nghiệp trong tương lai cho các con. Đối với nhóm phụ huynh này, sự lo lắng thái quá cho các con và quan niệm “cha truyền con nối” có thể dẫn đến việc thay trẻ quyết định ngành nghề mà các em sẽ theo đuổi.

Các ông bố, bà mẹ này thường áp đặt những định hướng của mình lên con cái họ mà không quan tâm đến sở thích hay mong muốn của con. Đây là một trong những sai lầm nghiêm trọng khi không để các em được tự do quyết định nghề nghiệp cuộc đời mình.

Nhiều phụ huynh mong muốn con học những ngành nghề có cơ hội việc làm cao, ổn định như thời của ba mẹ. Nhưng với sự phát triển của xã hội hiện nay, thế hệ trẻ đã năng động và hoạt bát hơn, việc lựa chọn ngành nghề bị gò bó trong định kiến gia đình và xã hội sẽ khiến các em dần bị mài mòn khả năng độc lập và sáng tạo.

1.3. Không nắm rõ phương pháp dạy và học của trường

Điều này thường xuất hiện đối với những phụ huynh có con học ở các trường quốc tế. Vì trường quốc tế thường giảng dạy chương trình của Bộ GD&ĐT kết hợp với chương trình quốc tế. Tùy vào từng trường mà họ có những lộ trình học cũng như các giáo trình quốc tế đến từ các tổ chức giáo dục khác nhau trên thế giới.

Ba mẹ nên nắm rõ các phương pháp học dành cho trẻ tại các trường

Những chương trình học này sẽ dành cho các nhóm phụ huynh với những mục tiêu và định hướng khác nhau. Do đó, việc không nắm rõ các phương pháp và chương trình của trường dễ dẫn đến tình trạng phụ huynh chọn sai chương trình học, ảnh hưởng đến quá trình học tập và việc chọn ngành nghề trong tương lai của trẻ. Do đó, phụ huynh cần nắm rõ các chương trình tại các trường quốc tế để có sự đầu tư phù hợp cho các em.

1.4. Không hiểu mong muốn của con

Một trong những sai lầm của phụ huynh khi định hướng nghề nghiệp trong tương lai cho các con là không thực sự hiểu các em mong muốn điều gì. Vì hầu hết các bậc phụ huynh đều dựa vào kinh nghiệm sống cá nhân nên có xu hướng tin tưởng vào sự lựa chọn của mình hơn là của trẻ.

Thực tế, dù ở lứa tuổi nào trẻ cũng có những tiềm năng, khả năng và sự trưởng thành riêng của mình. Thay vì phán xét hay áp đặt những suy nghĩ rằng người lớn luôn đúng lên trẻ, ba mẹ hãy quan sát con mình bằng cách lắng nghe những tâm tư, nguyện vọng, sở thích, quan sát cách trẻ giao tiếp với bạn bè… để từ đó hiểu các em hơn và có những định hướng nghề nghiệp phù hợp với trẻ. Đồng thời, điều này cũng giúp các em có cảm giác mình đã trưởng thành và phải tự chịu trách nhiệm cuộc đời mình trước mọi quyết định dù đó là quyết định lựa chọn nghề nghiệp tương lai. Có như thế, những đứa trẻ sẽ tích cực và yêu thích việc học hơn để từ đó luôn nỗ lực đạt kết quả tốt trong học tập.

1.5. Tham khảo ý kiến phụ huynh khác

Một thói quen của nhiều phụ huynh khi chọn ngành nghề cho con là hay “nghe ngóng” thông tin từ các phụ huynh khác. Đối với những gia đình có định hướng sẵn cho trẻ thì điều này chỉ góp phần tham khảo và giúp gia đình cân nhắc hơn, nhưng ngược lại vẫn có không ít phụ huynh lung lay trước quá nhiều thông tin đa chiều như thế này.

Hoặc nghe các phụ huynh khác bảo nhau ngành này “hot”, ngành kia “hái ra tiền” thì liền thúc giục các con theo đuổi. Việc này không chỉ khiến trẻ cảm thấy không thoải mái mà còn tạo áp lực khi trẻ phải cố theo đuổi ngành nghề mà “cô hàng xóm” lựa chọn.

1.6. Chọn ngành theo xu hướng

Hay có một câu nói vui rằng “nhất y, nhì dược, tạm được bách khoa”, do đó nhiều phụ huynh kỳ vọng con mình sẽ chọn những ngành “thời thượng” mà nghe qua đã thấy thành công như: bác sĩ, kỹ sư… hoặc những ngành mà trên mạng đang bảo nhau “rất hot” và “có tương lai”. Tuy nhiên, đây là một trong những sai lầm trong việc định hướng ngành nghề trong tương lai cho trẻ mà nhiều phụ huynh mắc phải.

Hãy chọn ngành học vì đam mê và sở thích của trẻ

Bởi mỗi học sinh sẽ có những thế mạnh và năng lực riêng, không thể chỉ vì trào lưu mà chạy theo các ngành đang “rầm rộ” do xu hướng chỉ là nhất thời, còn ngành nghề sẽ là thứ theo các em lâu dài trong hành trình cuộc đời. Đó là chưa kể việc định hướng sai lầm, học sinh không có niềm đam mê trong công việc, dễ chán nản và từ bỏ công việc sớm.

1.7. Hướng nghiệp là trách nhiệm của nhà trường

Nhiều phụ huynh có quan niệm rằng nhà trường chính là nơi tốt nhất để giúp học sinh định hướng nghề nghiệp trong tương lai. Nhưng ba mẹ cần biết rằng nhà trường chỉ là nơi giúp phụ huynh nắm bắt tình hình học tập cũng như truyền đạt những sở thích, nguyện vọng của các em. Từ đó, nhà trường và gia đình phối hợp cùng nhau để đưa ra lời khuyên, kế hoạch học tập nhằm giúp các em thực hiện ước mơ, lựa chọn đúng ngành, đúng nghề.

>> Xem thêm: Những điều ba mẹ có thể làm để hướng nghiệp cho học sinh THPT

2. 05 nguyên tắc để phụ huynh giúp con định hướng nghề nghiệp trong tương lai

Dưới đây là 05 nguyên tắc sẽ giúp phụ huynh tránh được những sai lầm không đáng có trong việc định hướng nghề nghiệp cho các con:

2.1. Đánh giá đúng năng lực của học sinh

Ba mẹ cần theo dõi tình hình học tập và các hoạt động ngoại khóa của trẻ ở trường, đồng thời giữ liên lạc với nhà trường để biết thêm về những sở thích, niềm đam mê của các em để từ đó đối chiếu với nguyện vọng nghề nghiệp mà trẻ muốn theo đuổi.

Sau đó, đánh giá năng lực của học sinh, xem liệu các em có đủ khả năng để thi tuyển vào trường Đại học hoặc theo đuổi ngành học đó lâu dài hay không. Trong trường hợp, ngành trẻ chọn có yêu cầu cao, nhà trường và ba mẹ cần phối hợp để giúp trẻ định hướng lại ngành nghề tương đương nhưng phù hợp với trẻ để các em kịp thời điều chỉnh lộ trình học tập của mình sang các ngành mang tính an toàn và ổn định hơn.

Ba mẹ cần kết hợp với nhà trường để đánh giá đúng năng lực học sinh

2.2. Tham khảo ý kiến chuyên gia

Tham khảo ý kiến các chuyên gia trong lĩnh vực hướng nghiệp cũng là một việc làm hữu ích cho trẻ. Ở một số trường như các trường quốc tế, họ thường xuyên có những buổi tư vấn nghề nghiệp mà ở đó trẻ được trò chuyện và tìm hiểu trực tiếp với các chuyên gia thông qua những câu hỏi, bài kiểm tra năng lực v.v. để từ đó giúp trẻ có những lời khuyên tốt nhất cho con đường tương lai của các em.

2.3. Cập nhật các xu hướng nghề nghiệp

Mặc dù không khuyến khích trẻ chọn ngành theo xu hướng nhưng ba mẹ cũng cần cập nhật tình hình, xu hướng nghề nghiệp hiện nay. Vì có thể tính cách và niềm đam mê của một số trẻ rất có tiềm năng trong các ngành nghề, lĩnh vực mới xuất hiện. Nên việc nắm bắt xu hướng nghề nghiệp mới còn giúp các em không bỏ lỡ cơ hội trong tương lai.

2.4. Có kế hoạch thứ 2

Đừng chỉ định hướng 1 ngành nghề duy nhất cho trẻ, phụ huynh cần tìm hiểu thêm những ngành nghề liên quan hoặc những ngành nghề khác cũng tương thích với sở trường, đam mê để phòng trường hợp trẻ không thể tiếp tục theo đuổi ngành đầu tiên đã chọn. Hãy dành thời gian cùng trẻ tìm hiểu và lên kế hoạch thật chi tiết và rõ ràng về lộ trình an toàn nhất để giúp các con chạm tay tới những ngành nghề mà trẻ yêu thích.

Khuyến khích trẻ chọn thêm một ngành mà các em yêu thích và phù hợp năng lực

2.5. Khuyến khích trẻ khám phá bản thân

Thường xuyên trò chuyện, động viên trẻ để lắng nghe tâm tư, tình cảm của các con. Đồng thời, khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động ngoại khóa, câu lạc bộ ở trường lớp để giúp trẻ mở rộng tri thức và vốn sống cũng như thấu hiểu bản thân và mong muốn của mình. Từ những điều này sẽ vừa giúp tình cảm gia đình thêm gắn chặt vừa giúp ba mẹ kịp thời hướng dẫn và định hướng ngành học cho trẻ được tốt hơn.

3. Hoạt động định hướng nghề nghiệp trong tương lai cho học sinh tại trường quốc tế Việt Úc (VAS)

Tại VAS, việc định hướng nghề nghiệp trong tương lai cho học sinh được diễn ra ngay từ bậc Tiểu học để giúp các em nắm bắt sơ lược về khái niệm cơ bản của các ngành nghề trong xã hội. Việc định hướng này được tích hợp vào các môn học Cambridge để vừa đáp ứng nhu cầu học tập vừa đáp ứng được mong muốn định hướng ngành nghề tương lai cho học sinh của các bậc phụ huynh.

VAS hướng nghiệp cho học sinh ngay từ bậc Tiểu học

Đối với bậc Tiểu học, trẻ được làm quen với các nhóm ngành nghiên cứu, kỹ sư, công nghệ thông tin… qua các môn học như: Công nghệ truyền thông và truyền thông (ICT), tiếng Anh, Toán, Khoa học… Những môn học này cung cấp các kiến thức, kỹ năng cơ bản để làm nền tảng cho bậc học cao hơn và để hiểu sâu hơn về các ngành kỹ thuật và công nghệ sau này.

Khi các em lên bậc THCS và THPT cụ thể là từ lớp 8 đến lớp 12, VAS còn triển khai thêm chương trình tư vấn hướng nghiệp được gọi là CGP (Career Guidance Programme). Trong chương trình này, VAS giúp các em định hướng nghề nghiệp trong tương lai bằng các bài khảo sát về tính cách và thiên hướng nghề nghiệp. Sau khi có kết quả, các em sẽ được ngồi lại với các chuyên gia để được tư vấn. Những kết quả từ buổi tư vấn này sẽ được nhà trường xem xét để lên kế hoạch học tập phù hợp cho từng mục tiêu nghề nghiệp của các em.

VAS tổ chức các hoạt động triển lãm du học, hướng nghiệp cho học sinh

Bên cạnh đó, VAS còn thường xuyên tổ chức các buổi triển lãm giáo dục, hội thảo hướng nghiệp hay các buổi tọa đàm du học để học sinh có cơ hội tìm hiểu về các ngành nghề tại các trường CĐ và ĐH cũng như giải đáp thắc mắc trực tiếp với những chuyên gia đầu ngành mà các em theo đuổi.

Ngoài chương trình hướng nghiệp đặc sắc, VAS còn có những buổi ngoại khóa sinh động với đa dạng các thể loại như: dã ngoại, cắm trại, tham quan sở thú, tham gia cuộc thi thể thao VAS Olympic, cuộc thi Robocon, cuộc thi VAS Painting Contest, cuộc thi tài năng VAS’s Got Talent, cuộc thi hùng biện tiếng Anh VAS English Contest hoặc tham gia các trại hè với những chuyến du lịch quốc tế sang các nước phát triển như Anh, Mỹ, Úc, Singapore… để trao đổi văn hóa, kiến thức và học hỏi những điều hay từ bạn bè quốc tế.

Trại hè VAS với chuyến du lịch sang nước Úc dành cho các em học sinh

Các hoạt động này nhằm củng cố những gì được học và phát huy khả năng sáng tạo, học hỏi, cũng như góp phần tiếp nối thêm kinh nghiệm, hành trang để các em bước vào cuộc sống sau này.

Với thông tin trên đây, hi vọng các bậc phụ huynh đã tích lũy thêm kinh nghiệm hướng nghiệp cho con và tránh được những sai lầm không đáng có. Ngoài ra, để tìm hiểu về chương trình hướng nghiệp tại VAS, ba mẹ có thể truy cập tại: www.vas.edu.vn hoặc hotline 0911 26 77 55 để được đội ngũ nhân viên của VAS tư vấn nhé!

>> Xem thêm: Tham khảo học phí tại trường quốc tế VAS