Học gia sư hay học cùng ba mẹ? Cách hỗ trợ con học không bị quá tải

Ở độ tuổi học sinh, học hành không chỉ là tiếp thu kiến thức, đây là hành trình phát triển toàn diện về tư duy, cảm xúc và kỹ năng. Tuy nhiên, trong guồng quay của xã hội hiện đại, nhiều học sinh, đặc biệt là bậc tiểu học và trung học, đang đối mặt với tình trạng quá tải. Một phần nguyên nhân đến từ kỳ vọng quá cao của phụ huynh, lịch học dày đặc với nhiều lớp học thêm, hoặc phương pháp học chưa phù hợp.

Vậy nên lựa chọn học cùng gia sư hay học cùng ba mẹ? Làm sao để xây dựng phương pháp học tập hiệu quả mà không gây quá tải cho trẻ? Bài viết dưới đây, hãy cùng VAS tìm hiểu rõ từng phương án và giải pháp cụ thể giúp trẻ học tốt mà vẫn giữ được sự hứng thú, tinh thần khỏe mạnh.

1. Vì sao học sinh dễ bị quá tải trong quá trình học thêm?

Ngày nay, nhiều học sinh, dù học tại trường công hay trường tư, đều có lịch học dày đặc kéo dài từ sáng đến tối. Ngoài giờ học chính khóa, các em còn tham gia lớp ngoại ngữ, luyện thi, kỹ năng mềm, thể thao và nghệ thuật... Đây là vấn đề tưởng chừng giúp các em phát triển toàn diện, nhưng thực chất lại dễ dẫn đến sự mệt mỏi cả thể chất lẫn tinh thần nếu không được cân bằng phù hợp.

Ba nguyên nhân phổ biến khiến học sinh bị quá tải khi học thêm gồm:

• Thời gian học tập thiếu sự phân bổ hợp lý: Không có giờ nghỉ hoặc hoạt động thư giãn xen kẽ dẫn đến việc não bộ bị “nghẽn thông tin”.
• Nội dung học trùng lặp: Nhiều lớp dạy cùng kiến thức nhưng theo cách khác nhau khiến học sinh “học đi học lại một việc”.
• Thiếu sự đồng hành phù hợp từ gia đình: Nhiều phụ huynh kỳ vọng cao hoặc thiếu kiến thức giáo dục hiện đại nên dễ gây áp lực thay vì hỗ trợ con hiệu quả.

Áp lực học thêm sai cách có thể khiến trẻ mất động lực học tập

2. Học cùng gia sư – Có phải lựa chọn tối ưu cho mọi nhà?

Gia sư từ lâu đã là giải pháp được nhiều gia đình lựa chọn khi muốn con cải thiện học lực nhanh chóng. Tuy nhiên, học gia sư chưa hẳn là sự chọn lựa hiệu quả nhất.

2.1. Ưu điểm

• Cá nhân hóa phương pháp học: Gia sư có thể thiết kế bài giảng riêng, điều chỉnh cách dạy theo năng lực và cách tiếp thu của từng học sinh.
• Tiết kiệm thời gian di chuyển: Đặc biệt với gia sư tại nhà, phụ huynh không cần đưa đón, học sinh cũng được học trong không gian quen thuộc, dễ tập trung hơn.
• Tăng cường tương tác 1-1: Thời gian học tập không bị phân tán, học sinh có thể đặt câu hỏi và được giải đáp kỹ lưỡng ngay lập tức.

2.2. Nhược điểm

• Chi phí cao: Học gia sư chất lượng, có chuyên môn sư phạm tốt thường đi kèm với chi phí không nhỏ, nhất là nếu học nhiều môn.
• Nguy cơ lệ thuộc: Một số học sinh dần mất khả năng tự học vì luôn có người kèm cặp sát sao, dẫn đến lối học thụ động.
• Không phù hợp với mọi tính cách: Với những học sinh có xu hướng tự do sáng tạo, hoặc không dễ mở lòng với người lạ, học với gia sư có thể tạo cảm giác gò bó.

3. Học cùng ba mẹ – Gắn kết hay áp lực ngược?

Nhiều phụ huynh lựa chọn đồng hành cùng con trong hành trình học tập để vừa hỗ trợ kiến thức, vừa tạo dựng sự gắn bó tình cảm. Nhưng không phải lúc nào học cùng ba mẹ cũng là trải nghiệm tích cực cho trẻ.

3.1. Ưu điểm

• Tăng cường kết nối gia đình: Khi cùng con học, ba mẹ sẽ hiểu rõ hơn về khả năng, sở thích và khó khăn của con, từ đó dễ dàng định hướng phù hợp.
• Giúp trẻ hình thành thói quen học tập nghiêm túc: Sự đồng hành của ba mẹ thường khiến trẻ có ý thức tự giác hơn khi học.
• Tiết kiệm chi phí: Đây là phương án kinh tế hơn nhiều so với việc thuê gia sư hoặc đăng ký các khóa học bổ trợ.

3.2. Nhược điểm

• Dễ phát sinh mâu thuẫn tâm lý: Nếu phụ huynh thiếu kỹ năng sư phạm hoặc thiếu kiên nhẫn, việc dạy con học có thể biến thành “trận chiến” mỗi tối.
• Tạo áp lực vô hình: Nhiều trẻ sợ làm sai trước ba mẹ, từ đó phát sinh tâm lý căng thẳng, không thoải mái tiếp thu kiến thức.
• Khó duy trì lâu dài: Với nhịp sống bận rộn hiện nay, không phải phụ huynh nào cũng có thời gian và năng lượng để theo sát việc học của con mỗi ngày.

4. 5 phương pháp học tập hiệu quả giúp trẻ không bị quá tải

Cho dù con học với ai, gia sư, ba mẹ hay tự học thì phương pháp mới là yếu tố quyết định chất lượng. Sau đây là 5 phương pháp học tập hiệu quả giúp trẻ duy trì năng lượng tích cực, hạn chế tình trạng quá tải.

Học sinh được giáo viên giảng về cấu tạo của bộ phận cơ thể bằng mô hình 

4.1. Xây dựng thời khóa biểu học – nghỉ linh hoạt và thực tế

Thời khóa biểu hợp lý cần xen kẽ giữa các môn học với thời gian nghỉ ngơi để não bộ có cơ hội “nạp lại năng lượng”. Ví dụ: sau 40–45 phút học nên có 10–15 phút nghỉ, kết hợp vận động nhẹ hoặc nghe nhạc thư giãn. Đặc biệt, cần có giờ chơi cố định để trẻ không cảm thấy việc học chiếm trọn cuộc sống.

4.2. Chọn lọc nội dung học quan trọng theo nguyên lý 80/20

Không phải tất cả kiến thức đều có giá trị ngang nhau. Phụ huynh có thể cùng con áp dụng nguyên lý Pareto, tập trung vào 20% nội dung mang lại 80% kết quả. Ví dụ: học thuộc các dạng toán nền tảng trước khi học dạng nâng cao, hoặc ưu tiên từ vựng xuất hiện nhiều trong đề thi để tối ưu hiệu quả ôn luyện.

4.3. Sử dụng sơ đồ tư duy và ghi chú bằng màu sắc để tăng ghi nhớ

Sơ đồ tư duy (mind map) giúp trẻ có thể hệ thống hóa kiến thức dưới dạng hình ảnh, dễ hiểu và dễ nhớ hơn so với việc học theo kiểu liệt kê truyền thống. Kết hợp việc dùng màu sắc (bút highlight, nhãn dán) khi ghi chú sẽ kích thích não phải hoạt động, tăng khả năng ghi nhớ, liên tưởng và sáng tạo. Đây là phương pháp học cực kỳ phù hợp với trẻ ở lứa tuổi tiểu học và trung học.

4.4. Đặt mục tiêu học tập nhỏ – rõ ràng – dễ đạt

Thay vì yêu cầu con “phải làm hết 5 đề toán trong một buổi tối”, hãy chia nhỏ mục tiêu theo kiểu: “Hoàn thành 2 bài trong 25 phút”. Việc đặt ra các “đích đến ngắn” sẽ giúp trẻ có cảm giác hoàn thành và tiến bộ rõ rệt mỗi ngày. Khi trẻ liên tục đạt được mục tiêu nhỏ, động lực học sẽ được duy trì bền vững.

4.5. Kết hợp công nghệ AI để học chủ động, hiệu quả

Không thể phủ nhận vai trò ngày càng lớn của công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo AI trong học tập hiện nay. Các nền tảng học ứng dụng AI có thể cá nhân hóa nội dung theo trình độ của từng học sinh, gợi ý cách giải bài tập, luyện nói tiếng Anh, tra cứu thông minh và theo dõi… Tuy nhiên, quan trọng là ba mẹ cần hướng dẫn trẻ dùng AI như công cụ hỗ trợ, không được hoàn toàn phụ thuộc.

AI giúp cá nhân hóa việc học, tiết kiệm thời gian mà vẫn hiệu quả

>>> Xem thêm: Các phương pháp giúp trẻ tiểu học học giỏi hơn mà ba mẹ cần biết

5. Khám phá mô hình học tập toàn diện tại VAS

Khi nói đến môi trường học giúp trẻ không bị quá tải mà vẫn phát triển toàn diện, tại VAS luôn tối ưu chương trình học và kết nối chặt chẽ giữa nhà trường – học sinh – phụ huynh.

5.1. Giáo viên đồng hành sát sao, đánh giá cá nhân định kỳ

VAS triển khai 3 lộ trình học tập cá nhân hóa theo nhu cầu và định hướng tương lai của từng học sinh. Các em được đánh giá năng lực thường xuyên và điều chỉnh nội dung học phù hợp, giúp học đúng năng lực – đúng tốc độ, không rơi vào trạng thái “đuối theo lớp”.

Giáo viên quan sát và hướng dẫn tận tình cho các học sinh trong quá trình học

5.2. Phụ huynh được cập nhật thường xuyên và tư vấn lộ trình học tập cho con

Phụ huynh tại VAS được kết nối chặt chẽ với nhà trường qua ứng dụng theo dõi học tập, họp định kỳ và các buổi tư vấn chuyên sâu. Nhờ đó, ba mẹ không cần ngồi học cùng con vào mỗi đêm vẫn có thể đồng hành hiệu quả trên hành trình phát triển của trẻ.

5.3. Ứng dụng công nghệ và AI trong học tập

Tại VAS, học sinh tiếp cận AI từ Tiểu học qua các chủ đề Generative AI, kỹ năng số, thiết kế tư duy… Ở bậc Trung học, học sinh thậm chí được hướng dẫn lập trình, tạo sản phẩm công nghệ thực tế như mô hình robot, phần mềm, ứng dụng. Tất cả đều nằm trong hệ sinh thái giáo dục số tiên tiến của VAS, giúp trẻ vừa chủ động học, vừa thích ứng với thế giới hiện đại.

Tại VAS, các học sinh được tiếp cận với công nghệ ngay từ bậc tiểu học

>>> Xem thêm: Học sinh tiểu học được học AI và lập trình như thế nào tại VAS?

6. Các câu hỏi thường gặp về việc hỗ trợ con học tập tại nhà

6.1. Có nên cho con học gia sư từ lớp 1, lớp 2 không?

Không nên vội vàng cho trẻ học gia sư quá sớm khi nền tảng tự học và sự yêu thích học tập chưa được hình thành. Ở độ tuổi lớp 1–2, quan trọng nhất là giúp trẻ làm quen với môi trường học, phát triển kỹ năng tự lập và tạo cảm xúc tích cực với việc học. Gia sư chỉ nên là lựa chọn hỗ trợ khi trẻ gặp khó khăn cụ thể (như chậm đọc, viết sai chính tả nhiều...) và nên kết hợp với phương pháp nhẹ nhàng, truyền cảm hứng thay vì ép buộc.

6.2. Học cùng ba mẹ hay học với gia sư giúp con tiến bộ hơn?

Không có đáp án cố định. Gia sư phù hợp khi cần cải thiện điểm số hoặc cần người hướng dẫn chuyên môn sâu. Trong khi đó, học cùng ba mẹ lại phát huy tác dụng trong việc xây nền tảng thói quen học tập, kỹ năng tự học và gắn kết tình cảm gia đình. Lý tưởng nhất là ba mẹ đóng vai trò định hướng, còn gia sư hoặc trường học đảm nhận chuyên môn, tránh gây áp lực lẫn nhau.

6.3. Làm sao để biết con đang bị quá tải trong học tập?

Một số dấu hiệu rõ ràng bao gồm:

• Trẻ thường xuyên mệt mỏi, không hứng thú với việc học.
• Hay cáu gắt, khó ngủ, hoặc than “con không muốn học nữa”.
• Kết quả học tập không cải thiện dù lịch học rất dày.
• Trẻ không còn thời gian chơi, vận động hoặc chỉ được “thưởng” khi học xong.

Nếu thấy con xuất hiện một trong những dấu hiệu trên kéo dài, phụ huynh nên đánh giá lại khối lượng học và phương pháp học của con, đồng thời trao đổi với giáo viên chủ nhiệm hoặc chuyên gia tâm lý học đường.

6.4. Có nên cho con học thử AI hoặc các công cụ học online để giảm tải?

Rất nên – nếu phụ huynh biết cách hướng dẫn. AI và học online có thể giúp cá nhân hóa nội dung học, học lại phần chưa hiểu, luyện bài tập theo năng lực… Tuy nhiên, hãy ưu tiên các nền tảng uy tín, có tính tương tác cao và giới hạn thời gian sử dụng để tránh lệ thuộc. AI không thay thế được tư duy con người, nhưng là trợ lý thông minh giúp học tập hiệu quả hơn nếu dùng đúng cách.

Dạy con học không đơn thuần là giảng bài hay kiểm tra điểm số, đó là nghệ thuật dẫn dắt. Mỗi gia đình có điều kiện, hoàn cảnh và tính cách con khác nhau. Dù chọn học gia sư hay cùng ba mẹ học, điều cốt lõi là con được học theo cách phù hợp nhất với mình.

Nếu bạn quan tâm đến chương trình giáo dục quốc tế tại tại VAS, hãy liên hệ với chúng tôi qua hotline: + 0911 26 77 55 hoặc truy cập website www.vas.edu.vn để được đội ngũ tư vấn chi tiết nhất.

>>> Có thể bạn đang quan tâm:

>>> Danh sách 10 trường quốc tế có học phí tốt nhất tại TPHCM

>>> Tầm quan trọng của việc giáo dục giới tính cho trẻ theo từng độ tuổi