Hướng nghiệp cho học sinh THPT - 5 cách giúp học sinh vượt qua khủng hoảng chọn ngành

Trong hành trình chinh phục tri thức, chọn ngành ở bậc đại học được xem là một trong những bước ngoặt quan trọng và có ảnh hưởng lớn đến cuộc sống, tương lai sau này của các em. Chính vì thế mà nhiều em học sinh THPT khi bước vào giai đoạn này đều không khỏi lo lắng, áp lực, thậm chí là cảm thấy khủng hoảng. Vậy ba mẹ cần làm gì để giúp các em vượt qua nỗi lo âu, căng thẳng nhằm giúp các em giữ vững tâm thế thoải mái, góp phần giúp cho quá trình hướng nghiệp cho học sinh THPT được diễn ra đúng đắn và phù hợp? Hãy cùng VAS tìm hiểu 5 cách giúp các em vượt qua khủng hoảng chọn ngành nhé!

Chọn ngành nghề là vấn đề khiến nhiều em học sinh gặp căng thẳng

1. 5 cách ba mẹ có thể áp dụng để giúp học sinh vượt qua khủng hoảng chọn ngành

1.1 Hãy cho các em biết khủng hoảng khi chọn ngành là điều bình thường

Thầy Minh Niệm đã từng nói rằng thừa nhận mình đang không ổn chính là bước chữa lành đầu tiên. Với sự khủng hoảng tinh thần khi chọn ngành mà các em đang gặp phải cũng vậy. Điều đầu tiên và vô cùng quan trọng chính là các em phải thừa nhận rằng mình đang cảm thấy lo lắng trước quyết định lớn của cuộc đời. Việc nói ra những sợ hãi trong lòng sẽ giúp các em cảm thấy thoải mái hơn và không còn cảm thấy lạc lõng.

Sau đó, ba mẹ hãy lắng nghe thật chăm chú và dịu dàng nói với con rằng đây là điều hiển nhiên mà một học sinh cấp 3 nào cũng sẽ trải qua. Do đó, các em không phải là một cá thể cô đơn các em con đường tìm chọn ngành nghề. Việc bình thường hóa nỗi lo lắng trước quyết định chọn ngành sẽ giúp các em thôi tự ti, giảm cảm giác thấy xấu hổ về bản thân. Và quan trọng nhất là ba mẹ hãy nói với con rằng ngừng so sánh bản thân với một ai khác. Việc thấy bạn bè đã chọn xong ngành nghề trong khi mình vẫn còn loay hoay sẽ càng khiến các em thêm hoang mang. Do đó, ba mẹ hãy cho con biết rằng mỗi người là một cá thể đặc biệt với cá tính riêng, màu sắc riêng. Thay vì so sánh chính mình với bạn bè thì các em nên quay vào bên trong và tự hỏi rằng bản thân đang thực sự muốn gì, thích gì,... Từ đó sẽ giúp các em dễ dàng tìm ra con đường mình muốn đi.

1.2 Ba mẹ hãy là người đồng hành thay vì áp đặt

Thực tế trong nhiều trường hợp, sự áp lực của con lại đến từ phía gia đình khi ba mẹ là người tự quyết định ngành nghề mà con theo học. Sự áp đặt này của phụ huynh sẽ đi ngược lại với ước mơ, đam mê, sở thích của con. Việc phải học, phải làm một ngành nghề mà mình không thích sẽ khiến con cảm thấy chán nản, mất thời gian, tiền bạc và công sức. Chưa kể, việc áp đặt còn khiến ba mẹ và con cái mất đi tiếng nói chung, khoảng cách giữa hai thế hệ cũng vì thế mà càng nới rộng thêm.

Do đó, trong quá trình hướng nghiệp cho học sinh THPT, ba mẹ hãy là người đồng hành biết lắng nghe và tôn trọng ý muốn của con thay vì cứng rắn, nghiêm khắc bắt buộc các em đi theo con đường phụ huynh chọn. Bên cạnh đó, ba mẹ cần nắm rõ bức tranh toàn cảnh về tình hình tuyển sinh, xu hướng nghề nghiệp trong thời đại mới để có thể đồng hành, tư vấn cho con. Nếu có sự khác biệt giữa ba mẹ và con cái quá lớn thì trước hết phụ huynh nên lắng nghe con. Sau đó thuyết phục, tư vấn cho các em các mặt được, mặt chưa được nếu như các em lựa chọn như vậy. Hoặc gợi ý cho các em tìm hiểu thêm những thông tin xung quanh nghề nghiệp mà mình lựa chọn. Ba mẹ cần tránh phản ứng gay gắt ngay với nguyện vọng của các em bởi điều này có thể dẫn đến sự phản ứng ngược từ phía các em, từ đó biến sự khác biệt trở thành xung đột.

Hãy luôn đồng hành cùng các em trong hành trình hướng nghiệp cho học sinh THPT

1.3 Cho các em được trải nghiệm mọi thứ

Không phải em học sinh nào ngay từ sớm cũng đã biết bản thân muốn làm gì, trở thành người như thế nào. Do đó, nếu các em đang không biết bản thân nên chọn ngành gì phù hợp, phụ huynh hãy cho các em cơ hội được thử sức ở nhiều lĩnh vực. Chẳng hạn cho các em tham gia vào các chương trình thực tập, những công việc tình nguyện hay tham quan doanh nghiệp. Những điều này sẽ giúp các em tiếp cận với các công việc của mỗi lĩnh vực hàng ngày, gặp gỡ những người làm trong lĩnh vực mong muốn, qua đó nhận được phản hồi thực tế về khả năng của mình.

Đây được xem là cơ sở để các em học sinh THPT đánh giá khả năng cũng như xác định được lộ trình nghề nghiệp của mình. Ngoài ra, ba mẹ cũng nên đa dạng hoá trải nghiệm của con bằng cách cho con theo học bất cứ lĩnh vực nào nếu bé cảm thấy thích thú. Chẳng hạn nếu các em quan tâm về mỹ thuật, ba mẹ nên cho các em theo học các lớp vẽ, nếu học sinh thích kinh doanh, marketing, ba mẹ nên khuyến khích con thử sức với hoạt động buôn bán nào đó,... Việc cho các em được trải nghiệm đa dạng lĩnh vực sẽ giúp con tìm được khả năng cũng như xác định sở thích, điểm mạnh của mình.

Cho các em tiếp xúc với đa dạng các lĩnh vực để khám phá tiềm năng bản thân

1.4 Tạo cơ hội để các em được tiếp xúc với thiền

Những lúc gặp căng thẳng cơ thể chúng ta sẽ tự động tăng cường năng suất tiết ra các hormone như cortisol, epinephrine và norepinephrine. Với các em học sinh đang gặp áp lực về chuyện chọn ngành, nếu để tình trạng này kéo dài sẽ gây ra những vấn đề không tốt về sức khỏe, tinh thần và kết quả học tập. Ngay lúc này đây, ba mẹ nên tạo cơ hội để các em được quân bình cảm xúc bằng cách tiếp xúc với thiền định. Dưới đây là một vài bước cơ bản về thiền mà các em có thể áp dụng:

• Tập thở: Hãy hít chậm và sâu bằng mũi, bơm phồng bụng, rồi sau đó từ từ thở ra bằng miệng với âm thanh “vù vù” nhè nhẹ.
• Thả lỏng cơ thể: Hãy chọn ngồi ở tư thế thoải mái nhất và thả lỏng toàn bộ cơ thể, thậm chí là các cơ trên mặt.
• Thiền: Hướng sự tập trung vào hơi thở. Nếu thấy tâm trí mình đang lạc sang những luồng suy nghĩ khác hay cảm thấy khó tập trung thì hãy từ từ chuyển sự chú ý của mình vào từng nhịp thở nhẹ đều.

Bên cạnh đó, ba mẹ nên cho các em ăn những thực phẩm có omega-3, rau xanh, trái cây vì đây là những nguyên liệu có thể giúp điều chỉnh mức cortisol trong cơ thể. Ngoài ra, ba mẹ cũng nên khuyến khích các em duy trì thói quen tập thể dục để tăng cường sức đề kháng cũng như sản sinh các chất như dopamine và serotonin, khiến tâm trạng tràn ngập vui vẻ.

1.5 Gap Year - Tư duy “lùi 1 bước, tiến 3 bước”

Ngày nay, sự đa dạng của các lĩnh vực dường như khiến cho các em học sinh gặp không ít khó khăn trong việc lựa chọn. Và thay vì chọn đại một ngành rồi thi, học và bỏ dở giữa chừng thì nhiều bạn trẻ đã táo bạo chọn cách Gap year để định hình thế giới, cũng như mong muốn của bản thân. Gap year 1 năm sẽ giúp các em học sinh cọ xát ở môi trường bên ngoài, bồi dưỡng thêm các kỹ năng cho bản thân và biết được mình đang thực sự tìm kiếm những gì. Tuy nhiên, Gap year không phải là để bản thân được có thêm một năm tiếp tục trôi nổi vô định mà cần có kế hoạch rõ ràng trong hành trình khám phá bản ngã. Dưới đây là một vài gợi ý để các em có một Gap Year hiệu quả:

• Bước 1. Liệt kê ra tất cả những điều mình muốn làm, phân loại (công việc, các mối quan hệ, phát triển kỹ năng cá nhân, thử trải nghiệm…) và đánh dấu ưu tiên.
• Bước 2. Suy nghĩ về quỹ thời gian mà mình có, nguồn lực tài chính… để đầu tư vào những điều trên.
• Bước 3. Suy nghĩ về mặt hạn chế của việc lựa chọn Gap Year. Chẳng hạn sẽ đi học đại học muộn hơn các bạn đồng trang lứa, sẽ ra trường đi làm muộn hơn,... Việc xác định những rủi ro khi chọn Gap Year sẽ giúp các em có trách nhiệm hơn với một năm “refresh" và giữ vững tinh thần trong quá trình Gap Year.

>> Xem thêm: Các tiêu chí để hướng nghiệp cho học sinh Trung học cơ sở & Trung học Phổ thông

2. Hoạt động hướng nghiệp cho học sinh THPT tại trường quốc tế VAS

Hoạt động hướng nghiệp cho học sinh THPT tại trường quốc tế VAS

VAS luôn thấu hiểu những áp lực, hoang mang mà các em thường gặp phải mỗi khi chọn ngành nghề theo học. Do đó, ngay từ sớm nhà trường đã luôn chú trọng vào công tác hướng nghiệp cho học sinh THPT nhằm giúp các em hiểu bản thân và tìm được lĩnh vực mà mình thực sự muốn theo học. Dưới đây là một vài hoạt động hướng nghiệp được thực hiện tại trường quốc tế VAS:

• Xây dựng nền tảng kiến thức vững chắc: Chương trình Trung học Đại cương Quốc tế Cambridge - IGCSE tại VAS tạo điều kiện cho học sinh tham gia vào môi trường học tập đầy thách thức, giúp phát triển kỹ năng và kiến thức, từ đó xây dựng nhân cách mạnh mẽ và chuẩn bị sẵn sàng khi bước chân vào thị trường việc làm. IGCSE mở ra cơ hội cho học sinh phát triển khả năng sử dụng tiếng Anh thông qua việc tham gia các môn học như Khoa học tích hợp, Công nghệ thông tin, Khoa học máy tính, Tìm hiểu thế giới Số, Kinh tế, Kinh doanh và Tìm hiểu các vấn đề toàn cầu, tất cả đều liên quan chặt chẽ đến cuộc sống thực tế.
• Rèn luyện các kỹ năng: Không chỉ tập trung vào việc truyền tải kiến thức từ chương trình học thuật, VAS còn định hướng và rèn luyện những kỹ năng quan trọng cho các em học sinh như: Kỹ năng tự học & quản lý thời gian, kỹ năng tranh luận & làm việc nhóm, kỹ năng tư duy & định hướng rõ ràng.
• Tư vấn hướng nghiệp: Ngay từ bậc THCS các em học sinh VAS đã được tư vấn hướng nghiệp qua các hoạt động như: Học sinh lớp 8 sẽ hoàn thành bảng khảo sát về tính cách, nghiên cứu thiên hướng ngành nghề. Lớp 10, 11, 12 các em sẽ được tư vấn trực tiếp bởi các chuyên gia, sau đó lập kế hoạch học tập phù hợp, tham gia vào những hội thảo - triển lãm giáo dục - tọa đàm về du học, chọn trường và hoàn thiện hồ sơ nhập học. Phần lớn hồ sơ du học của học sinh tại VAS cũng đều được hỗ trợ bởi bộ phận Tư vấn hướng nghiệp của VAS.
• Trung tâm tư vấn chọn ngành học và hướng nghiệp (UPCCC): VAS cung cấp dịch vụ tư vấn hướng nghiệp cá nhân hóa cho mỗi học sinh nhằm giúp các em khám phá sở thích, năng lực cũng như mục tiêu nghề nghiệp của bản thân. Qua đó, các em học sinh sẽ được hướng dẫn lựa chọn chương trình học và ngành nghề phù hợp nhất. Đặc biệt, UPCCC có sẵn những công cụ tổng hợp phân tích dữ liệu nhằm giúp học sinh xác định những vấn đề về: chương trình học - ngành nghề - trường Đại học phù hợp, từ đó có một cơ sở định hướng nghề nghiệp vững chắc, đúng đắn.
• Trại hè: 6 tuần trại hè tại những địa điểm thú vị sẽ giúp các em khám phá bản thân, kết nối với thế giới và trưởng thành thông qua vô vàn hoạt động hấp dẫn.

Các em học sinh VAS trong hội thảo hướng nghiệp cho học sinh THPT

Không chỉ hướng nghiệp cho học sinh THPT, tại VAS nhà trường còn xem trọng vấn đề này đến mức ngay từ bậc mầm non đã cho các em tiếp xúc với nhiều lĩnh vực để biết bản thân muốn gì, làm gì khi lớn lên. Chẳng hạn như nhà trường thường xuyên tổ chức chuyến tham quan thật thú vị tại Thành phố hướng nghiệp Vietopia, tọa lạc tại Q7 nhằm giúp các em tha hồ vui chơi và nhập vai vào các nghề mình yêu thích như: lính cứu hỏa, bác sĩ, kỹ sư, nhà tạo mẫu, phát thanh viên truyền hình.

Đặc biệt, VAS cũng rất quan tâm đến vấn đề “sức khỏe tinh thần" của các em học sinh thông qua những hoạt động như Hộp thư kỳ diệu - nơi các em có thể chia sẻ những lo lắng mình đang gặp phải; Chương trình Giáo dục Sức khỏe Well-being - hướng dẫn các em cách theo đuổi lối sống lành mạnh về thể chất, tinh thần nhằm đạt được trạng thái cân bằng và hạnh phúc;... Với tất cả những điều kể các em VAS mong rằng nhà trường có thể đồng hành cùng các em trên hành trình nghiệp cũng như chăm sóc tốt tinh thần để sẵn sàng bước vào mọi thử thách.

>> Xem thêm: Tham khảo học phí của trường quốc tế VAS

Trên đây là 5 cách ba mẹ có thể tham khảo nhằm giúp các em giảm bớt căng thẳng trong thời điểm chọn ngành nghề theo học. Để tìm hiểu chi tiết về chương trình giáo dục cũng như những hoạt động tư vấn hướng nghiệp tại trường quốc tế VAS, Quý phụ huynh và các em học sinh có thể liên hệ tại nhà trường tại website: www.vas.edu.vn hoặc gọi điện thoại đến hotline 0911 26 77 55.